پراکندگی زلزله ها در ایران
زلزله
بخش هایی
از زمین همیشه در حال حرکت هستند باور کردنش مشکل است ولی این واقعیت وجود دارد
این حرکت ها به قدری آرام و کند هستند که معمولا متوجه نمی شویم درست مثل رشد ناخن
ها که به کندی انجام می گیرد وبه همین دلیل هم ماآن را احساس نمی کنیم .زمانی که
سرعت وحرکت های زمین شدت گیرد،ممکن است زمین لرزه به وجودآید و ساختمانها را خراب
کند .
معمولاپس از هر زمین لرزه اصلی لرزه
های ثانوی روی می دهد که پس لرزه نام دارد.
هر زمین لرزه یک کانون دارد که نقطه
شروع آن است بخش های از زمین به طرف بالا وپایین وچپ وراست حرکت می کند وموجهایی
را به نام امواج لرزان به وجود می آورد که در سراسر پوسته زمین پخش می شود .
برای اندازه گیری بزرگی زلزله ،از
مقیاسی به نام( ریشتر) استفاده می شود این مقیاس به نام ریشتر ،دانشمند بزرگ
آمریکایی نام گذاری شده است اگر بزرگی زلزله بیشتر از ۲ درجه ریشتر باشد ، زلزله
کوچک(خفیف)است واگرشدت آن بیشتر از ۸ درجه ریشتر باشد خیلی بزرگ (شدید) است ما روی
قسمت بیرونی ،یعنی پوسته زمین زندگی می کنیم ضخامت برخی از قسمتهای پوسته زمین ۳۰
تا ۴۰ مایل است . اگر کره زمین را سیب فرض کنیم ضخامت پوسته زمین هم چون پوسته سیب
است. اغلب زمین لرزه ها در همین بخش ، یعنی پوسته زمین رخ می دهند پوسته زمین به
تکه های مختلفی تقسیم می شود که این تکه های از هم جدا شده ، مدام حرکت می کنند
گاه پیش می آید که در این حرکت ها دو تکه پوسته بر هم فشار وارد می کنند محل تماس
دو تکه پوسته را گسل گویند اگر این گونه تماسها دو تکه پوسته بتواند از هم عبور
کنند و به هم فشار وارد آورند ،پوسته زمین در آن ناحیه خم شده ،بر آمده می گردد
وناگهان این خمیدگی رها می شود وبلافاصله ممکن است همه آن قسمت حدود ۴-۵ فوت حرکت
کند این همان اتفاقی است که در سال ۱۹۸۵ در عمق ۱۲ مایلی از سطح زمین در مکزیک رخ
داد و بزرگی این زمین لرزه ۱/۸ درجه درمقیاس ریشتر اندازه گیری شد در این رویداد
ساختمان ها فرو ریختند وهزاران نفر کشته شدند. اغلب زمین لرزه ها در طول سواحل
اقیانوس آرام روی می دهد ، جایی که پوسته زمین مدام در حال حرکت است .
ایمن سازی محیط آموزشی:
ایمن سازی در مقابل خطرات ناشی از
زلزله از مهمترین اقداماتی است که باید قبل ازوقوع زلزله انجام شود. حوادث ذکر شده
می توانددر بعضی از موارد حتی بیش از سقوط آوار،صدمات وجراحات وارد کند؛ پس بهتر
است که از قبل روشهای اجتناب از آن ها را آموخت ومحیط آموزشی را ایمن ساخت .
۱- پنجره
ودر های بزرگ شیشه ای را با چسب های نواری به صورت ضربدر چسبانید تا از پرتاب شیشه
جلوگیری شود .
۲- تابلو،تخته
سیاه وقفسه های کتابخانه وغیره را باید درجای خود محکم کردتا درموقع زلزله سقوط
نکنند.
*با توجه به این مطالب می توان تصور
کرد زمانی که ساختمان،مقاومت لازم را نداشته باشد،پس از وقوع زلزله احتمال بروز
حوا دث زیر وجود دارد:
۱-تعدادی
از دانش آموزان زیر آوار واجسام سنگین گرفتار شوند.
۲-ممکن
است افرادی به علت قطع برق در محل هایی تاریک محبوس شوند.
۳-تعدادی
مجروح شده،باعث وحشت دیگر دانش آموزان شوند.
۴-تعدادی
احتیاج به دارودارند و تعدادی نیز بدون اجازه از مدرسه خارج شده اند.
۵-در
این گیرودار،والدین دانش آموزان مراجعه کرده،خواستار فرزندانشان می باشند.
همه این اتفاقات،پس از وقوع زلزله پیش
خواهد آمد؛پس وظیفه ما بسیار حائز اهمیت می باشد که با برنامه ریزی از پیش تعیین
شده آمادگی لازم را داشته باشیم تا از خسارات وتلفات احتمالی جلوگیری نمائیم.
وسایل نجات عبارتند از:
*بیل ،کلنگ،طناب،جعبه ابزار،چراغ
قوه،باطری یدک، شیلنگ آب ،رادیو کوچک ،بلند گوی دستی ، کپسول آتش نشانی و دفتری که
لیست دانش آموزان در آن قید شده باشد.
*بایستی قبل از وقوع زلزله،گروهی از
دانش آموزان را به عنوان ((گروه تدارکات))منظور کرد که از قبل ، وسایل اضطراری و
نجات را آماده کرده باشند تا در صورت لزوم اقدام نمایند.
توجه:تمامی وسایل گروه تدارکات، باید
با هماهنگی مسؤولین مدرسه در محلی دور از خطرات ناشی از خرابی ساختمان نگهداری شود
تا در صورت لزوم دسترسی به آنها آسانتر باشد.
بدیهی است با همه اقداماتی که در
شرایط اضطراری انجام می دهیم باز هم خطر به طور جدی بر طرف نمی شود وگاهی در محل
های زلزله زده ممکن است نیاز باشد به افراد زیر آوار مانده،کمک کنیم و تا رسیدن
نیروهای امدادی باید عملیات نجات را به وسیله گروه تدارکات انجام دهیم.این عملیات
عبارتند از:
۱٫مسؤولیت باید تقسیم شود تا در اسرع وقت راه نفوذ به ساختمان را
پیدا کنیم .
۲٫افراد آسیب دیده ی سطحی را بیرون بیاوریم و پس از کمک های
اولیه،ضمن روحیه دادن به آنها از تعداد افراد خانواده شان سؤال نموده،مصدوم را به
بیمارستان اعزام کنیم.
۳٫خونسردی خود را حفظ کرده،در صورت دسترسی به آشپزخانه،فلکه گاز
وآب وکنتور برق را قطع نمائیم.
۴٫گوش خود را به آوار یا دیوار های ریخته شده یا لوله دود کش یا
لوله های آب بگذاریم تا اگر صدای ناله ای شنیده می شود فورا به کمک آن ها بشتابیم.
۵٫در صورتی که حدس زدیم شخصی زیر آوار است ،با وسیله ای محل را
علامت گذاری کرده ،از تجمع در محل ذکر شده خودداری نمائیم.
۶٫در خاتمه در صورتی که مصدومین،احتیاج به تنفس مصنوعی و ماساژ
قلبی داشتند این کار را بدون فوت وقت انجام دهیم.
روش های
یافتن افراد در زیر آوار:
الف)به وسیله افراد نجات یافته از زیر
آوار.
ب)به وسیله همسایگان و آشنایان نزدیک
در محل.
ج)از روی مدارک موجود در ساختمان؛مثل
شماره تلفن اقوام و نزدیکان آنان.
*ضمنا اگر زمانی به دلیل خرابی ساختمان
مدرسه،سالن های خروجی مسدود شد،رعایت نکات ذیل تا رسیدن ماموران نجات ضروری است
وباید همگی دراین خصوص همکاری لازم را انجام دهند:
۱٫در وهلۀ اول باید خونسردی خود را حفظ واز ایجاد سر وصدای زیاد
خودداری کنید و در صورتی که برای طلب کمک صدا می زنید بعد از هر بار صدا کردن،مدت
کوتاهی را برای شنیدن جواب،همگی سکوت کنید.
۲٫ از
فعالیت زیاد خود وهمراهان خودداری کنید تا از اکسیژن موجود ،برای مدت زمان بیشتری
استفاده کنید .
۳٫ اگر
احساس کردید امداد گری جهت کمک به شما نزدیک می شود با خونسردی کامل وبا صدا زدن
وضربه زدن خفیف به نقاطی از ساختمان تخریت شده ،وی را برای یافتن خودتان راهنمایی
کنید .
۴٫اگر این موارد را رعایت کنید واز انجام فعالیت زیاد خود داری
نمایید ،امکان زنده ماندن شما حتی تا چند روز در داخل محلی که گرفتار شده اید وجود
دارد .در این گونه موارد همیشه یاد خدا باشید وبه اوتوکل کنید .
مراحل نجات:
مرحله اول :
رسیدگی به مصدومین:
باید کمک های اولیه را در محل مطمئن
اجرا کرد وقبل از این که مصدوم را حرکت دهید اگر صدمه زیاد ندیده ومی تواند صحبت
کند ،اسم وآدرس وی واطلاعاتی را که می تواند در اختیارتان بگذاردبپرسید واگر بی
هوش بود اسم وآدرس وی را پیدا کرده،با خط درشت بنویسید وبرروی لباس او سنجاق کنید.
مرحله دوم :
کاوش ساختمان های کم آسیب دیده ،که این
مرحله شامل اقدامات زیر است :
۱٫نجات افرادی که به طور خقیف به دام افتاده اند .
۲٫کاوش ساختمانهای کم آسیب دیده به منظور حصول اطمینان از این که
اشخاص به دام افتاده بدون رسیدگی باقی نمانده باشند .
مرحله سوم:
علامت گذاری ساختمان ها بعد از کاوش
آنها.
هدف از علامت
گذاری عبارت است از :
۱٫صرفه جویی در کار وزمان ،با تعیین ساختمان هایی که عمل کشف مصدوم
ونجات در آنها انجام شده است .
۲٫ نشان
دادن این که ساختمانی متضمن بعضی مخاطرات است.
فقط ساختمان های کم آسیب دیده را که
به خوبی قابل کاوش باشند می توان به صورت زیر علامت گذاری کرد وبه این ترتیب نشان
داد که این ساختمان ،کاوش شده ومصدومین را به خارج برده اند . علامت گذاری بدین
صورت است که نزدیک در ورودی با گچ یک حرف (ک)نوشته می شود ودر مخرج این کسر ،حرف
اول سرویسی که مسؤل کاوش بوده نوشته می شود.
هر جا کاوش کنندگان با وضع خطرناکی رو
به رو شوند باید در سمت چپ کسر حرف (خ) را اضافه نیز اضافه نمایند :ک/س خ ساختمان توسط نجات ،کاوش
شده، خطر دارد.
مرحله چهارم :
اکتشافات نقاطی که احتمال وجود باز
ماندگان در آنجا می رود .
این نقاط عبارتند از :
۱٫پناهگاه ها .
۲٫محل های نزدیک بخاری های دیواری وداخل دود کش ها .
۳٫ قفسه
ها وفضای زیر پلکان
۴٫ جاهای
خالی زیر آوارها .
۵٫ زیر
زمین ها .
۶٫ اتاق
هایی که کاملا ویران نشده اند .
*چنانچه احساس شد هنوز اشخاص گم شده ای
وجود دارند که ممکن است زیر آوار باقی مانده باشند از روش صدا کردن وگوش دادن
استفاده می کنید بدین ترتیب که صدا می زنید :
(گروه نجات اینجاست صدای مرا می شنوید
؟)
سایر نجات گران در این موقع به جوابی
که می آید گوش می دهند .چنانچه صدایی نیامد بهتر است به دیوار ، لوله های آب ویا
تیر آهن ضربه زده شود تا صدایی تولید کند سپس مجددا گوش دهید چنانچه صدایی به گوش
رسید فورابا شخص به دام افتاده ارتباط بر قرار کنید ونسبت به نجات او اقدام نمایید .
آمادگی دسته جمعی دانش آموزان:
تا کنون یاد گرفتید که چگونه وبه چه
طریقی هنگام وقوع زلزله هر کجا که هستید در جای امنی پناه بگیرید وخود را از آسیب
های جدی در امان نگه دارید وهمچنین محیط آموزشی خود را را تا حد زیادی نسبت به
گذشته ایمن سازید اکنون فرا می گیرید بعد از وقوع زلزله با چه شرایطی روبه رو
خواهید شد وبرای کمک به خود ودیگران چه کار هایی باید انجام دهید
جهت جلوگیری از بی نظمی حاصل از مسائل
بعد از زلزله که قبلا نیز ذکر شد ،بایدشورای ایمنی زلزله تشکیل شود.این شورا شامل
گروهای متشکل از تعدادی دانش آموز (از اعضای ورزیده هلال احمر)با وظایف تعیین شده
است که برای هر گروه ،یک سرپرست تعلیم می بینند تا بتوانند در صورت نیاز ،همگام با
معلمان ومسؤولین مدرسه اقدامات ضروری را انجام دهند .
قبل از بررسی شرایط گروه ها ،باید چند
مورد را مورد توجه قرار داده،برای گروه ها توضیح کامل داده شود :
۱٫کلیه فعالیت های دانش آموزان باید زیر نظر معلمان ومسئولان باشد .
۲٫اعضای گروه ها باید قبل از هر گونه اقدامی به دقت جوانب آن را
بررسی کنند واز هرگونه تصمیم گیری عجولانه وبدون تفکر بپرهیزند ؛چرا که ممکن است
کار دیگران را نیز مختل کنند .
۳٫گروه ها باید همکاری صمیمانه ای با هم داشته باشند
۴٫حفظ آرامش ،یکی از مهم ترین نکاتی است که همواره باید رعایت شود .
شرح وظایف گروه ها (شورای ایمنی زلزله ):
۱) گروه
پشتیبانی:
اولین گروهی که باید بلا فاصله بعد از
وقوع زلزله اقدام به عملیات نمایند گروه پشتیبانی است ؛زیرا این گروه وسایل مورد
نیاز سایر گروه ها را در اختیارشان قرار می دهد ؛ پس بهتر است اعضای این گروه
،بهتر از افراد دیگر از محل دقیق وسایل ضروری وقوع حادثه آگاهی داشته باشند .
شرح وظایف گروه پشتیبانی:
۱٫اعضای این گروه باید پس از وقوع زلزله به محل نگهداری وسایل
اضطراری رفته آنها را بین سایر اعضا تقسیم کنند ؛مثلا کمک های اولیه را در اختیار
گروه کمک های اولیه ووسایل امداد را در اختیار گروه تجسس قرار دهند وغیره.
۲٫در صورت نیاز ،آب ومواد غذایی را بین دانش آموزان تقسیم کنند .
۳٫چند نفر از اعضای گروه باید مانع ورود دانش آموزان به داخل
ساختمان شوند.
۴٫یک یا دونفر از اعضا باید از روی لیست دانش آموزان ،نسبت به
شناسایی افرادی که در محل نیستند اقدام بکنند وسپس نتیجه را به افراد گروه تجسس
برسانند تا آنها به کمک شخص غایب بروند .
۵٫ اسامی
افرادی را که از محل حادثه (مدرسه )خارج شده اند علامت گذاری کنند تا در صورت نیاز
بتوانند پاسخ گوی خانواده آنان باشند .
۲)گروه
تجسس:
همان طور که گفته شد پس از وقوع زلزله
ممکن است در جایی از ساختمان ،فردی در مکانی محبوس یا مجروح ویا نیاز مند کمک باشد
.بنابر این عده ای باید با دقت وتحت نظارت سرپرست گروه و با اجتناب از مراجعه به
مکان های بسیار خطر ناک (مثل قسمت های ویران شده یا در حال ویرانی ، مناطق آتش
گرفته و…)ساختمان مدرسه را بازرسی کنند .از آن جایی که ساختمان مدرسه بزرگ است
توصیه می شود طبق هماهنگی که باید از قبل انجام شود کل ساختمان را به چند منطقه
تقسیم کرده ،برای کنترل هر منطقه ، چند دانش آموز ویک سر پرست در نظر گرفته شود
.پس از وقوع زلزله بهتر است مناطقی بررسی گردد که احتمالا هنگام وقوع زلزله عده
بیشتری در آنجا بوده اند (مانند کلاس های درس)و یا امکان دارد که بیش ترین تعداد
مجروح در آن قسمت باشد .
شرح وظایف گروه تجسس:
۱٫اعضای این گروه باید تمام کلاس ها ، راهروها وحتی اتاق هایی که
بدون استفاده هستند بررسی کنند .
۲٫پس از بررسی اتاق ها باید با علامت ضربدر آنها را علامت گذاری
کرد تا دیگر اعضاء جهت بررسی ،مجددا به آنجا وارد نشوند .
۳٫اگر مجروحی در جایی پیدا شد باید به دقت تمام وبا رعایت اصول روش
کمک به مجروح ،او را به خارج از ساختمان ،جایی که افراد گروه کمک های اولیه در آن
جا مستقر شده اند ،منتقل کرد .
۴٫اگر فردی در زیر آوار است ، باید با دقت وبه آهستگی تکه های آوار
را جابه جا کرد وروی آن منطقه نایستاد تا صدمه بیشتری به مصدوم وارد نشود .
۵٫ فلکه
گاز ،وسایل حرارتی وسیم برق را باید بررسی کرد وهر چه سریعتر نسبت به قطع آنها
اقدام نمود .
۶٫در صورت آتش سوزی ،بلا فاصله گروه اطفاءحریق را مطلع نمود .
۳) گروه
اطفاءحریق:
این گروه باتوجه به احتمال وقوع آتش
سوزی پس از زلزله،باید از قبل ،نکات لازم جهت اطفاءحریق را فرا گیرند وبا تمرین
،مهارت لازم را کسب نمایند تا بتوانند در صورت نیاز ،مسئولان مدرسه رایاری کنند .
شرح وظایف گروه اطفاءحریق:
۱٫اعضای گروه پس از شناسایی اماکنی که آتش گرفته ویا احتمال آتش
سوزی دارد ،باید نوع آتش را شناسایی کرده ،با استفاده از وسایلی از قبیل کپسول آتش
خاموش کن ،آب ،ماسه وشن، سعی کنند که آتش را مهار نمایند ومانع سرایت آن به سایر
مناطق شوند.
۲٫در صورتی که آتش مهار نشد وسرعت آن زیاد بود ،بایستی محل را ترک
کنند واطراف آن منطقه رانیز در صورت جدی تر شدن ،تخلیه نمایند .
۴)گروه
کمک های اولیه:
جعبه کمک های اولیه ومحتویات آن
عبارتند از : داروهای ضد عفونی کننده ،گاز استریل ،باند ،چسب زخم ،دارو های مسکن
،پماد سوختگی ،آتل ،باند سه گوش،قیچی،پنس ودیگر وسایل اضطراری.
با وقوع هر زلزله احتمال دارد عده ای
مجروح شوند ؛بنابر این اعضای این گروه باید از قبل ،به خوبی کمک های اولیه را
بیاموزند ودر این کار مهارت لازم را داشته باشند .قبل از وقوع حادثه بهتر است محل
امنی در خارج از ساختمان ودور از موانع خطرناک (مثل تیرک های زمین بازی- درخت ها،
تیرهای چراغ برق)برای استقرار گروه کمکهای اولیه وانتقال مجروحین به آنجا تعیین
شود .
شرح وظایف
گروه کمک های اولیه
۱٫افراد گروه باید مهم ترین کمک های اولیه همچون تنفس مصنوعی ،بستن
زخم ها وشکستگی ها و…را به مجروحین برسانند
۲٫در مورد جراحات سطحی باید کمک های اولیه را انجام داد ودر مورد
جراحات خطرناک ،پس از کمک های اولیه باید منتظر نیروهای کمکی شد ویا اورا به مراکز
اورژانس اعزام نمود .
۳٫ افراد
گروه ضمن مداوا باید به روحیه بیمار توجه کنند وبا سخنان تسلی بخش ومحبت آمیز او
را آرام کنند واطمینان بخشند.
طولانی ترین زلزله ای که که تا کنون
اتفاق افتاده بین چهل تا چهل وپنج ثانیه طول کشیده است .در طول این مدت می توانید
به آرامی از یک تا چهل بشمارید وفکر خود را به کار بگیرید . اگر در فضای باز مثل
چمنزار اردو زده اید احتمالا خطر کمتری برای شما وجود دارد مگر اینکه نزدیک کوه
باشید واحتمال ریزش کوه وجود داشته باشد .به رغم افسانه ها وداستان هایی که در
مورد دهان باز کردن زمین وفرورفتن ساختمان ها وجوددارد ، تا کنون زلزله به ندرت
باعث بروز چنین حوادثی شده است.
در طی قرون متمادی در اثر تکان ها
ولرزش ها ی کره زمین ،اشکال مختلف جغرافیایی به وجودآمده اند با آنکه اغلب شهرهای
ماروی مناطق نا متعادل وزلزله خیز بنا شده است وزلزله ها باعث خرابی و ویرانی
بسیاری می شود اما هنوز ساختمان ها با الگوی معمولی بنا می شوند .
دانشمندان پیش بینی کرده اند در سال
۲۰۰۰ در حدود ۷۵ میلیون آمریکایی بر روی یک منطقه زلزله خیز ویا در طول آن زندگی
خواهند کرد در حال حاضر از هر ۷ نفر آمریکایی یک نفر در ناحقه زلزله خیز زندگی می
کند وبر اساس اظهارات دانشمندان در پایان قرن حاضر از هر چهار نفر یک نفر در ناحیه
ای زلزله خیز زندگی خواهد کرد.
امروزه به دلیل وجود وسایل تکامل
یافته دقیق ،نظیر کامپیوتر ،لیزر وقمر های مصنوعی ممکن است روزی فرا رسد که زلزله
شناسان بتوانند مارا از زمان وقوع زمین لرزه های شدید در آینده دقیقاآگاه سازند .
اگر چه در بعضی مناطق امکان وقوع زمین
لرزه نسبت به سایر نقاط بیشتر است ولی نمی توان با صراحت مدعی شد که یک منطقه
بخصوص هرگز دست خوش زلزله نخواهد شد .برای مثال در (چارلستون کارولینای جنوبی ) که
اصولا به عنوان یک منطقه مصون مانده از زمین لرزه شناخته می شد ،درسال ۱۸۰۶ زلزله
ای رخ داد که حاصل آن خسارات مالی وجانی فراوان بود . درسال ۱۷۱۱ در ناحیه( نیو
مادرید میسوری )یعنی منطقه ای که نسبت به خط ساحل شرقی کمتر احتمال وقوع زمین لرزه
می رفت ،زلزله ای به مراتب شدید تر اتفاق افتاد .
به هر صورت آنچه ثابت شده این است که
زلزله خیز ترین نواحی ،در غرب ،بخصوص آلاسکا وکالیفرنیا واقع شده اند.
زلزله های مهم در ایران
سال وقوع
محل وقوع ماه وقوع بزرگی(مقیاس ریشتر)
۱۲۸۸ درود
دی ۴/۷
۱۳۰۸ شمال
خراسان مهر ۷
۱۳۰۹ جنوب
غربی سلماس اردیبهشت ۷
۱۳۱۳ سراوان
خرداد ۷
۱۳۲۷ شمال
خراسان مهر ۲/۷
۱۳۳۶ لاریجان
تیر ۴/۷
۱۳۳۶ همدان
آذر ۷
۱۳۴۱ بوئین
زهرا شهریور ۷
۱۳۵۶ بندر
عباس اسفند ۷
۱۳۵۷ طبس
شهریور ۷/۷
۱۳۵۸ شمال
قاین آبان ۳/۷
۱۳۶۸ رودبارومنجیل
شمال تیر ۳/۷
۱۳۷۵ خراسان،بجنورد،شیروان
بهمن ۱/۶
۱۳۷۵ استان
اردبیل،مناطق روستایی اسفند ۵/۵
۱۳۷۶ قاین،خراسان،بیرجند
اردیبهشت -
۱۳۸۲ بم
کرمان دی ماه ۵/۶
تکان های زمین:
زمین لرزه در واقع ارتعاشی است که در طول پوسته زمین به حرکت در می آید. اگر یک کامیون بزرگ از نزدیکی منزل شما عبور کند، خیابان را به لرزه می آورد و شما احتمالاً لرزه های خانه را احساس می کنید، در این حالت می توان گفت که زمین لرزه کوچکی رخ داده است، اما کلمه زمین لرزه معمولی به حوادثی اطلاق می شود که در آن منطقه بزرگی همانند یک شهر تحت تأثیر این لرزش قرار گیرد.
برای وقوع یک زمین لرزه چند دلیل می توان ذکر کرد:
- فوران گدازه های آتشفشانی
- برخورد یک شهاب سنگ
- انفجارهای زیرزمینی (برای مثال یک آزمایش هسته ای زیرزمینی)
- فرو ریختن یک سازه (همانند تخریب یک معدن)
اما اصلی ترین دلیل وقوع زمین لرزه را می توان حرکات صفحه های (Plates) زمین دانست.هر از گاهی در اخبار می شنویم که زمین لرزه ای روی داده است، اما باید دانست که زمین لرزه پدیده ای است که هر روز در کره زمین روی می دهد. براساس تحقیقات جدید هرساله حدود سه میلیون زمین لرزه روی می دهد، یعنی هشت هزار زمین لرزه در روز یا هر ۱۱ ثانیه یک زمین لرزه.
- حرکت صفحه ها در خلاف جهت یکدیگر و دور شدن از هم.
- ضمن حرکت در خلاف جهت به همدیگر بمالند.
اگر دو صفحه از یکدیگر دور شوند گدازه هایی که از سنگ های مذاب تشکیل شده اند، از بین صفحه های پوسته زمین خارج می شوند (این عمل اغلب در کف اقیانوس ها روی می دهد) هنگامی که این گدازه ها سرد شوند، سخت شده و به شکل پوسته های جدید در می آیند که فاصله بین دو صفحه را پر می کنند. اگر دو صفحه به سمت یکدیگر به حرکت درآیند، معمولاً یک صفحه به زیر صفحه دیگر می خزد. در بعضی موارد، هنگامی که دو صفحه به یکدیگر فشار می آورند، برای هیچ کدام از صفحه ها امکان ندارد که به زیر صفحه دیگر برود، در این صورت این دو صفحه ضمن فشار آوردن به همدیگر یک رشته کوه را به وجود می آورند. در بعضی مواقع نیز صفحه ها ضمن عبور از کنار یکدیگر به همدیگر فشار وارد می کنند. برای مثال تصور کنید یک صفحه به سمت شمال و دیگری به سمت جنوب حرکت کند. در این صورت این صفحه ها از محل تماس به یکدیگر نیرو وارد می سازند.
در جایی که این صفحات به یکدیگر می رسند، گسل تشکیل می شود. در حقیقت گسل ترک هایی در پوسته زمین است که در دو طرف صفحه هایی که در خلاف جهت یکدیگر در حال حرکت هستند، مشاهده می شود. احتمال وقوع زلزله در اطراف خطوط گسل بیشتر از هر جای دیگر است. گسل ها انواع مختلفی دارند که براساس موقعیت خط گسل و چگونگی حرکت دو صفحه نسبت به هم تقسیم بندی می شود. در تمام انواع گسل ها، صفحه ها کاملاً به یکدیگر فشار وارد می سازند و در نتیجه هنگام حرکت آنها اصطکاک شدیدی به وجود می آید. اگر نیروی اصطکاک بسیار شدید باشد مانع حرکت آنها می شود در این حالت فشاری که باعث ایجاد گسل می شود افزایش می یابد. اگر میزان این فشار از حد معینی بیشتر شود، بر نیروی اصطکاک غلبه می کند و صخره ها ناگهان می شکنند.به عبارت دیگر، هنگامی که صخره ها به یکدیگر فشار وارد می کنند، انرژی پتانسیل به وجود می آید و هنگامی که صخره ها به حرکت درمی آیند، انرژی پتانسیل به جنبشی تبدیل می شود. اغلب زمین لرزه ها در اطراف مرز صفحه های زمین ساختی روی می دهد زیرا در این منطقه در اثر حرکت صفحه ها منطقه گسل به وجود می آید که دارای گسل های متعدد و به هم پیوسته ای است. در منطقه گسل، آزاد شدن انرژی جنبشی در یک گسل ممکن است باعث افزایش انرژی پتانسیل در گسل کناری شود که این عمل به زمین لرزه دیگری منجر می شود. به همین دلیل است که گاهی در یک منطقه کوچک زلزله های متعددی در فاصله های زمانی کم روی می دهد.البته گاهی اوقات زمین لرزه هایی در وسط این صفحه ها نیز روی می دهد. یکی از شدیدترین زمین لرزه های ثبت شده زمین لرزه ای است که در صفحه قاره ای آمریکای شمالی در سال ۱۸۱۱ و ۱۸۱۲ اتفاق افتاد. دانشمندان در دهه ۱۹۷۰ دریافتند که احتمالاً منشاء این زمین لرزه یک منطقه گسل ۶۰۰ میلیون ساله است که زیر لایه های متعدد سنگ و صخره مدفون شده بود.
امواج زمین لرزه :
درست مثل هنگامی که درسطح آب اغتشاش روی می دهد، انرژی آن به صورت امواج منتقل می شود، وقتی که شکست یا جابه جایی در پوسته زمین روی می دهد، انرژی آن به صورت امواج زمین لرزه منتقل می شود. در هر زمین لرزه ای چند نوع موج مختلف مشاهده می شود. امواج اصلی از لایه های داخلی زمین عبور می کنند، در حالی که امواج سطحی از سطح می گذرند. اغلب ویرانی های زلزله توسط امواج سطحی – که امواج L هم نامیده می شوند _ به وجود می آید، زیرا این امواج ارتعاشات شدیدی را به وجود می آورند. هنگامی که امواج اصلی به سطح زمین رسیدند، امواج سطحی را به وجود می آورند.امواج اصلی خود به دو گروه مهم تقسیم بندی می شوند:
امواج اولیه که امواج P نیز نامیده می شوند، با سرعت ۵/۱ تا ۸ کیلومتر در ساعت حرکت می کنند. سرعت حرکت این امواج به جنس زمینی که این امواج از آنها عبور می کنند بستگی دارد. سرعت این امواج از موج های دیگر بیشتر است و بنابراین سریع تر به سطح زمین می رسند. این امواج قابلیت عبور از جامدات، مایعات و گازها را دارند و به همین دلیل به طور کامل از زمین عبور می کنند. وقتی که این امواج از صخره ها عبور می کنند، در مسیر حرکت خود به آنها به سمت جلو و عقب فشار وارد می کنند.
امواج ثانویه امواج S نامیده می شوند و مدت کوتاهی بعد از امواج P می رسند. این امواج هنگام حرکت خود، صخره ها را به سمت بالا فشار می دهند، یعنی ارتعاش صخره ها عمود بر مسیر حرکت این امواج است. امواج S برخلاف امواج P نمی توانند در داخل زمین به خط مستقیم حرکت کنند. این امواج فقط از مواد جامد می گذرند و به همین دلیل هنگامی که در مرکز زمین به مایع برسند، متوقف می شوند.با این همه هر دو نوع موج از سطح زمین می گذرند و بنابراین می توان آنها را در آن سوی نقطه ای که زمین لرزه روی داده است، شناسایی کرد. در هر لحظه تعداد زیادی امواج زلزله ای ضعیف در قسمت های مختلف زمین قابل شناسایی است.
امواج سطحی را می توان تا حدودی به امواج آب تشبیه کرد. چرا که امواج سطحی حین حرکت، سطح زمین را به سمت بالا و پایین می رانند. حرکت این امواج باعث ویرانی های شدیدی می شود، چرا که صخره ها و پی ساختمان ها را به ارتعاش می آورد. امواج L از همه کندتر هستند به همین دلیل شدیدترین لرزش ها در پایان یک زمین لرزه روی می دهد.
شناسایی کانون زلزله :
همان طور که ذکر شد سه نوع مختلف موج زلزله وجود دارد که هر کدام با سرعت مشخصی حرکت می کند. به رغم آنکه سرعت دقیق امواج P و S بسته به جنس و نوع ماده ای که این امواج از آن عبور می کنند، متغیر است، نسبت سرعت حرکت آن دو در تمام زمین لرزه ها تقریباً ثابت باقی می ماند.معمولاًسرعت امواج P،حدود۶/۱برابرسرعت امواج S است.
دانشمندان می توانند با استفاده از این نسبت، فاصله بین هرنقطه از سطح زمین را با کانون زمین لرزه محاسبه کنند. کانون زلزله مکانی است که امواج زمین لرزه از آنها شروع شده اند. برای تشخیص کانون زلزله از ابزاری استفاده می شود که زلزله نگار نامیده می شود. زلزله نگار دستگاهی است که امواج مختلف را ثبت می کند. برای یافتن فاصله بین زلزله نگار و کانون زلزله، دانستن زمان رسیدن این امواج نیز ضروری است. با در اختیار داشتن این اطلاعات، اختلاف زمانی بین رسیدن این امواج محاسبه شده و سپس نمودار ویژه ای رسم می شود که در آن فاصله ای را که موج می تواند طی مدت اختلاف زمانی محاسبه شده طی کند، به دست می آید.
اگر اطلاعاتی از این دست را از سه یا چند نقطه مختلف به دست آوریم، می توان مکان کانون زلزله را به دست آورد. برای این کار کافی است که کره ای فرضی حول هر یک از زلزله نگار ها رسم کرد که در آن مکان اندازه گیری به عنوان مرکز کره و فاصله محاسبه شده تا کانون زلزله به عنوان شعاع کره در نظر گرفته می شود. پس سطح کره مورد نظر نشان دهنده تمام نقاطی است که از زلزله نگار به اندازه مورد نظر فاصله دارد. بنابراین کانون زلزله مورد نظر باید در جایی در سطح این کره قرار داشته باشد. اگر دو کره را بر اساس اطلاعات به دست آمده از دو زلزله نگار مختلف رسم کنید، از تقاطع دو کره یک دایره به دست می آید. از آنجایی که کانون زلزله باید در سطح هر دو کره قرار گرفته باشد، محیط دایره ای که از تقاطع دو کره به دست می آید، نشان دهنده تمام کانون های ممکن برای زلزله مورد نظر است.
از تقاطع کره سوم با این دایره فقط دو نقطه حاصل می شود که نشان دهنده کانون های محتمل برای زلزله است. از این دو نقطه یکی در سطح زمین قرار دارد و دیگری در هوا، با توجه به آنکه کانون زلزله همیشه در سطح زمین قرار دارد، نقطه موجود در هوا کنار گذاشته شده و نقطه موجود در سطح زمین نشان دهنده مکان واقعی کانون زلزله است.
درجه بندی دامنه و شدت زلزله:
در هنگام وقوع زلزله بارها با کلمه مقیاس ریشتر مواجه می شویم. شاید کلمه مقیاس مرکالی هم به گوشتان رسیده باشد هرچند که کمتر مورد استفاده قرار می گیرد. این دو مقیاس قدرت یک زلزله را از دو جنبه مختلف بیان کنند.
از مقیاس ریشتر برای بیان بزرگی یک زمین لرزه یعنی مقدار انرژی آزاد شده طی یک زمین لرزه استفاده می شود. اطلاعات مورد نیاز برای محاسبه بزرگی زمین لرزه را از لرزه نگار به دست می آورند. مقیاس ریشتر لگاریتمی است یعنی افزایش یک واحد در مقیاس ریشتر نشان دهنده افزایش ده واحدی در دامنه موج است. به عبارت دیگر دامنه موج در زلزله ۶ ریشتری ده برابر دامنه موج زلزله ۵ ریشتری است و دامنه موج ۷ ریشتر ۱۰۰ برابر زلزله ۵ ریشتری است. مقدار انرژی آزاد شده در زلزله ۶ ریشتری ۷/۳۱ برابر زلزله ۵ ریشتری است.
بزرگترین زلزله ثبت شده ۵/۹ ریشتر شدت داشت، هرچند که مطمئناً زلزله های شدیدتری در تاریخ طولانی زمین روی داده است. عمده زلزله هایی که روی می دهد کمتر از ۳ ریشتر قدرت دارند. زمین لرزه هایی که کمتر از ? ریشتر شدت داشته باشند، نمی توانند ویرانی های چندانی به بار آورند. زلزله هایی که ۷ ریشتر یا بیشتر قدرت داشته باشند، زلزله های شدیدی محسوب می شوند.مقیاس ریشتر فقط یکی از عواملی است که تبعات یک زلزله را بیان می کند. قدرت تخریبی یک زلزله علاوه بر قدرت آن به ساختار زمین در منطقه مورد نظر و طراحی و مکان سازه های ساخت بشر بستگی دارد. میزان ویرانی های به بار آمده را معمولاً با مقیاس مرکالی بیان می کنند.دانشمندان می توانند درجه مقیاس ریشتر را درست پس از زمین لرزه و زمانی که امکان مقایسه اطلاعات از ایستگاه های مختلف زلزله نگاری به وجود آمده، معین کنند. اما درجه مرکالی را نمی توان به این سرعت مشخص کرد و لازم است که محققان زمانی کافی برای بررسی اتفاقاتی که حین زمین لرزه روی داده است، در اختیار داشته باشند. هنگامی که تصور دقیقی از میزان خسارت های وارده به عمل آمد، می توان درجه مرکالی مناسب را تخمین زد.
مقابله با زمین لرزه :
طی پنجاه سال اخیر اطلاعات زیادی در مورد زلزله کسب کرده و فرآیند وقوع آن را بهتر از پیش درک می کنیم، اما هنوز هم برای مقابله با آن کاری نمی توانیم انجام دهیم. زمین لرزه ها توسط فرآیندهای بنیادین و قدرتمند زمین شناختی که خارج از حیطه کنترل ما هستند، به وجود می آیند. این فرآیندها نسبتاً غیر قابل پیش بینی است، بنابراین در حال حاضر این امکان وجود ندارد که به مردم گفت دقیقاً چه وقت زلزله روی می دهد. این امواج زلزله ای ثبت شده، می تواند به ما اطلاع دهد که ارتعاش های بسیار قویتری در راه است، اما این اطلاعات می تواند فقط چند دقیقه پیش از وقوع زلزله به ما اخطار دهد. دانشمندان می توانند برپایه حرکت های صفحه ها در زمین و موقعیت منطقه های گسل، پیش بینی کنند که در کدام مناطق احتمال وقوع زلزله زیاد است. همچنین با تحقیق در تاریخ زمین لرزه های روی داده در منطقه مورد نظر، زمان احتمالی وقوع زلزله را پیش بینی کنند. با این همه این پیش بینی ها معمولاً بسیار ضعیف هستند. اما پیش بینی دانشمندان در مورد پس لرزه ها دقیق تر است. پس لرزه ها، لرزه هایی است که پس از زلزله اولیه روی می دهد. این پیش بینی ها براساس تحقیق های بسیار وسیعی که در مورد الگوهای پس لرزه ها انجام شده است، صورت می گیرد.زلزله شناسان در این مورد که چگونه زمین لرزه هایی که از یک گسل شروع شده اند، می توانند زلزله های دیگری را در گسل های متصل به یکدیگر به وجود آورند، پیش بینی های دقیقی انجام می دهند.
زمینه دیگر تحقیق ارتباط بین بارهای الکتریکی و مغناطیسی در صخره ها و زمین لرزه است. بعضی از دانشمندان بر این عقیده اند که این میدان الکترومغناطیسی پیش از زمین لرزه تغییر می کند. علاوه بر این زلزله شناسان خروج گاز از زمین و تغییر شکل زمین را به عنوان علائم اخطار دهنده زمین لرزه می شناسند. با این همه در بسیاری از موارد نمی توان زمین لرزه را با دقت کافی پیش بینی کرد.
پس برای مقابله با زمین لرزه چه کاری می توان انجام داد؟ عمده پیشرفت هایی که طی ۵۰ سال گذشته حاصل شده است به آمادگی برای زلزله و مخصوصاً حیطه مهندسی عمران مربوط می شود. طی چند دهه اخیر استانداردهایی برای ساخت ساختمان ها در نظر گرفته شده است تا مقاومت آنها در برابر نیروی امواج زمین لرزه افزایش یابد. از استانداردهای جدید می توان به تقویت مصالح اشاره کرد. طراحی بناها به شیوه ای که از انعطاف پذیری لازم برای جذب ارتعاش ها برخوردار باشند بدون آنکه تخریب شوند،یکی دیگر از این روش هاست. طراحی ساختمان ها به شیوه ای که بتوانند این ضربه ها را بگیرند، مخصوصاً در مناطقی که زلزله خیز هستند، از اهمیت بسیاری برخوردار است.یکی دیگر از مولفه های آمادگی، آموزش مردم است. امروزه بسیاری از سامان های دولتی در اغلب کشورها دفترچه های راهنمایی منتشر می کنند که در آن چگونگی وقوع زلزله، راهنمایی هایی در مورد حفاظت خانه در برابر زلزله های احتمالی و فعالیت هایی که در زمان وقوع زلزله باید انجام داد، گردآوری شده است.
به طور کلی
آموزش ها و راه کارها بایستی بر مبنای چگونگی رفتارها ، واکنش ها و فرهنگ مردم
هرجامعه ای در هنگام رویارویی با حوادث ، برنامه ریزی و اجرا شوند .
ارائه و استفاده از طرح های مقابله با
حوادث غیر مترقبه و پشتیبانی مالی و معنوی موجب کاهش خسارات ناشی از این حوادث می
شود . این برنامه ریزی ها در مناطقی که احتمال وقوع حوادث طبیعی در آنها بیشتر است
ضرورت بیشتری دارد . شایسته
است بدانیم بیشتر مردم وسازمانها به دلیل اشتغالات روزمره ، تمایلی به شرکت در طرح
های آمادگی برای حوادث غیر مترقبه ندارند . از این رو برنامه ریزی بایستی ساده و
در زمان بندی های کوتاه ولی مستمر ، و در صورت امکان با ابتکار سازمان های ذی صلاح
و افراد دل سوز به صورت شاد و تفریحی باشند
قبل از وقوع زلزله موارد زیرشایان
توجه است :
ایمنی منطقه و ساختمان
۱٫ منطقه
خود را از لحاظ احتمال خطرات ناشی از حوادث ( زلزله ، سیل و … ) شناسایی کنید .
۲٫ نقاط
امن محل کار وسکونت را روی نقشه ای مشخص کنید و در اختیار همکاران و خانواده قرار
دهید .
۳٫ از
استحکام ، مقاومت وسستی ساختمان های قدیمی در برابر زلزله مطمئن شوید و از مهندس
طراح ساختمان برای بررسی دعوت کنید ، و درباره راههای مراقبت از ساختمان با آنها
مشورت کنید .
۴٫ درساختن
هر بنای جدید ، از آخرین آیین نامه های طراحی ساختمان در برابر زلزله ــ استاندارد
۲۸۰۰ ــ استفاده کنید .
۵٫ برای
لوله کشی آب و گاز از لوله های انعطاف پذیر استفاده کنید زیرا احتمال شکست یا ترک
این لوله ها بسیار کم است .
۶٫ هنگام
خرید ساختمان برای اطمینان از استحکام و مقاومت بنا در برابر زلزله ، با کارشناس
ساختمان مشورت کنید .
۷٫ ساختمان
محل زندگی یا کار خود را بابت ترک خوردگی های عمیق بر روی گچکاری، سیمان و دیگر
نقاط ضعیف از لحاظ ایمنی بررسی کنید تا باکمترین لرزش ، جان سکنه به خطر نیفتد .
۸٫ نمای
سنگ ساختمان بایستی پیچ و مهره شوند تا از سقوط آنها جلوگیری شود
ایمنی داخل ساختمان
۱٫ از
سلامت سیستم ها برق ، آب و گاز خانه و محل کار مطمئن شوید ( هر چند وقت یکبار آنها
را بررسی کنید ) .
۲٫ قفل
درها و دستگیره ها را کنترل ، عیب آنها را برطرف کنید .
۳٫ تا
حد امکان در اتاقها را با پادری و غیره باز نگه دارید .
۴٫ محل
استراحت ( تختخوابها ) و نشیمن را نزدیک پنجره ها و وسایلی که ممکن است سقوط کنند
قرار ندهید .
۵٫ برای
خواب کنج اتاق هایی را انتخاب کنید که دارای سقف کوتاه با دیوارهای کوتاه هر است .
۶٫ تا
حد امکان کنار بخاری روشن و در بالکن نخوابید .
۷٫ قاب
عکس ها ، آینه ، ساعت دیواری ، بخاری و … را ثابت و محکم کنید و کتابخانه های بی
حفاظ را به کمک تخته های باریک یا بست با سلیقه و رعایت نکات ایمنی ببندید تا از
ریختن کتاب ها جلوگیری شود
۸٫ حفاظت
از آبگرمکن با نوارهای فولادی ضروری است .
۹٫ شیشه
پنجره ها را با چسب یا نوارهای حفاظتی محکم کرده یا حداقل جلوی آن پرده کرکره یا
پرده پر چین آویزان کنید تا مانع از پاشیدن شیشه و آسیب به ساکنان شود .
۱۰٫ تا
حد امکان اشیای سنگین مثل لباسشویی ، یخچال و کولر را در بالکن قرار ندهید ، زیرا
بالکن و تراس به علت نداشتن پایه محکم ، اولین مکانی هستند که تخریب می شوند .
۱۱٫ وسایل
دکوری سنگین ، بلوین و همچنین کتاب های حجیم ، در قفسه ها و طبقات پایین کمدها و
کابینت ها چیده شوند .
۱۲٫ برای
امکان خروج استراری تا حد امکان راه های خروجی و پله ها را از موانعی مثل کارتن ،
گلدان و وسایل غیر ضروری تخلیه و پاکسازی کنید .
۱۳٫ برای
جلوگیری از بیرون ریختن و سر خوردن ظروف شکستنی و کتاب ها در قفسه ها و امینی
بخشیدن به آنها ، پارچه ای زیر آنها قرار دهید ( از پارچه هایی که دارای الیاف
مخصوص و ضخیم هستند و مانع سر خوردن می شوند ، و در فروشگاه ها موجود می باشند )
۱۴٫ از
قرار دادن وسایل سنگین روی کمد و قفسه ها پرهیز کنید و در صورت ضرورت ، آنها را با
وسایل مناسب به دیوار محکم و ثابت کنید .
۱۵٫ برای
ایمنی بخشیدن به پنکه سقفی ، لوستر و گلدان های آویز ، آنهارا با سیم شکیل و طراحی
شده اصولی ، از سه نقطه محکم به سقف ببندید و یک مثلث ایمنی و حفاظتی برای اشیای
آویز تشکیل دهید تا مانع از سقوط آنها شود . این سیم ها به اشکال مختلف و از جنس
های مقاوم و بادوام طراحی و ساخته شده اند .
۱۶٫ کنتور
اصلی گاز ، برق و آب را به همه افراد خانواده نشان داده و چگونگی قطع آنها را به
همه افراد آموزش دهید ( حداقل هر پانزده روز یک بار در منزل آزمونی شاد و خانوادگی
در بین اعضای خانواده برگذار کنید و جوایزی برای کسانی که از نظر سرعت و کیفیت
آموزشی به مرحله مطلوب رسیده اند ، در نظر بگیرید . این جوایز می تواند با توجه به
علاقه اعضا انتخاب شوند و حتما نباید بعد مادی داشته باشند ) .
۱۷٫ حداقل
ماهی یکبار به اتفاق خانواده و دوستان در خانه ، مهمانی ، مسافرت یا حتی در پیک
نیک ها ، مانور زلزله را اجرا نمایید .
۱۸٫ آماده
بودن کیف زلزله و کپسول اطفای حریق و در دسترس بودن آنها و یاد گیری کمکهای اولیه
و آموزش آن به اعضای خانواده ، از دیگر موارد پیشگیری و آمادگی در برابر حوادث است .
تامین ایمنی در ساختمان ها عمومی :
۱٫ وجود
کپسول های آتش نشانی در شوفاژ خانه ها ، آزمایشگاه ها، گارگاه ها و راهرو های تمام
ساختمانها ضروری است .
۲٫ برای
ممانعت از خطر ریزش و آتش سوزی در هنگام زلزله ، بهتر است کتابخانه ها ، آزمایشگاه
ها در طبقات تحتانی ( پایینی ) و حدی المقدور در زیر زمین تعبیه شوند ، زیرا در
طبقات فوقانی لرزش بیشتر است .
۳٫ برای
حفاظت و جلوگیری از سقوط اجناس و لوازم موجود در قفسه های بی حفاظ ، مدیران
فروشگاه های بزرگ ، سوپر مارکت ها و … با مشورت طراحان و کارشناسان امر ، قفسه ها
را با حفاظهایی نوار مانند ، ریل بندی کرده ، بی آنکه مانعی برای برداشتن جنس
ایجاد شود .
۴٫ ساخت
اتاق و مکان امن در همه فروشگاههای زنجیره ای و مکان هایی که محل رفت و آمد روزانه
مردم است ، بسیار ضروری است .
۵٫ در
مراکزی مانند دانشگاه ها ، مدارس و همه مراکزآموزشی ، میز و صندلی ها طوری چیده
شوند که علاوه بر راهروی ایجاد شده بین میز و صندلی ها ، کنار دیوارهانیز خالی
باشد ، و تیم هایی نیز برای بازرسی و اطمینان از رعایت نکات ایمنی در تمام مراکز
عمومی شهر تعیین شود .
۶٫ محل
آموزش و استراحت در مراکز توانبخشی معلولان ، خانه سالمندان ، مهد کودک ها ،
بیمارستان ها و همه مراکزی که افراد ساکن در آن به دلایلی توان مراقبتی کمتری
دارند ، از پنجره ها و دیوارها و محل های آسیب پذیر دور باشد و پناهگاه های
اضطراری و اتاق های امن در همان مکان تعبیه شود .
۷٫ خانه
های چوبی امن ترین نوع ساختمان در برابر زلزله است ، زیرا چوب قابلیت انعطاف و
خمیدگی بیشتری داشته و با نیروهای زلزله حرکت می کند و اگر یک ساختمان چوبی فرو
بریزد فضای خالی زیادی درون آن ایجاد می شود . همچنین این خانه های وزن و هزینه
ساخت کمتری دارند . برای ساخت اتاق و مکان های امن میتوان از تلفیق و ترکیب خانه
های چوبی با طرح اتاق امن ( سازه قاب فلزی ) استفاده کرد .
